Η εικόνα της Πορτάρας της Νάξου περιφραγμένης με συρματόπλεγμα προκάλεσε δικαιολογημένη θλίψη, αγανάκτηση και έντονο προβληματισμό τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και σε όλους όσοι αναγνωρίζουν τη σημασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ένα μνημείο–σύμβολο, που εδώ και αιώνες στέκει ελεύθερο απέναντι στο φως και στη θάλασσα, είδε την πρόσβαση και την εικόνα του να περιορίζονται με πρόχειρες παρεμβάσεις στο όνομα της προστασίας.
“Δεν βάζεις σύρμα στην ψυχή ενός τόπου”: Παρέμβαση του Ναξιώτη Γιώργου Βάλλη για την Πορτάρα Νάξου
Ο Γιώργος Βάλλης, Πρόεδρος της ΠΕΠΙΕΘ και γέννημα–θρέμμα της Νάξου, τοποθετείται με βαθιά συγκίνηση και θεσμική ευθύνη απέναντι σε αυτό που χαρακτήρισε ως “περίφραξη της ψυχής του νησιού”.
Στην επιστολή του προς τους αρμόδιους φορείς αναφέρει:
Σας απευθύνομαι όχι μόνο ως Πρόεδρος της Π.Ε.Π.Ι.Ε.Θ., αλλά κυρίως ως Ναξιώτης. Ως παιδί που μεγάλωσε αντικρίζοντας την Πορτάρα σαν ιερή εικόνα στο βάθος του ορίζοντα. Σαν σύμβολο ανεξίτηλο στις μνήμες και στα βιώματά μας. Και σήμερα, με πόνο ψυχής, είδαμε όλοι αυτό το ιερό σύμβολο του τόπου μας να περιφράσσεται με συρματόπλεγμα.
Όχι.
Η Πορτάρα δεν είναι εργοτάξιο.
Η Πορτάρα δεν είναι χωράφι.
Η Πορτάρα δεν είναι όριο ασφαλείας.
Είναι η ίδια η ψυχή της Νάξου.
Δεν μιλάμε για ένα απλό μνημείο. Μιλάμε για την πύλη του φωτός, την πύλη της ιστορίας, την πύλη της αιωνιότητας. Για εκείνο το σημείο που όσοι έφυγαν από το νησί κοίταζαν πριν αποχαιρετήσουν. Για το πρώτο πράγμα που αντικρίζει κάθε επισκέπτης και που κουβαλά μαζί του σαν μνήμη ζωής.
Η εικόνα της περιφραγμένης Πορτάρας με συρματόπλεγμα πληγώνει βαθιά. Όχι μονάχα την αισθητική μας· πληγώνει τον σεβασμό μας στον πολιτισμό, στη μνήμη, στην κοινή λογική. Όποια κι αν ήταν η πρόθεση προστασίας, το αποτέλεσμα είναι προσβολή.
Η κληρονομιά μας δεν είναι κάτι που μαντρώνεται.
Δεν είναι ούτε απρόσωπος λίθος, ούτε μουσειακό έκθεμα πίσω από κάγκελα.
Η κληρονομιά μας είναι ζωντανή. Αναπνέει μαζί μας, και μας διδάσκει.
Αναγνωρίζουμε την ανάγκη προστασίας, μετά και από τα απαράδεκτα περιστατικά βανδαλισμού. Αλλά δεν μπορούμε να δεχτούμε πως η λύση βρίσκεται σε υλικά που προσβάλλουν την ιερότητα του χώρου. Δεν μπορούμε να δεχτούμε πως το πρόβλημα της ασέβειας λύνεται με πλέγματα, χωρίς σχέδιο, χωρίς διάλογο, χωρίς ευαισθησία.
Αν σήμερα αφήσουμε να συνηθίσουμε την εικόνα της Πορτάρας μέσα σε φράχτες, αύριο ποιο άλλο σύμβολο θα «συνηθίσουμε» να βλέπουμε αλλοιωμένο;
Ζητούμε:
•Την άμεση απομάκρυνση του συρματοπλέγματος, το οποίο δεν συνάδει με τον χαρακτήρα ούτε του μνημείου, ούτε του νησιού.
•Την άμεση παρουσίαση συγκεκριμένου, τεκμηριωμένου σχεδίου μόνιμης διαμόρφωσης με σεβασμό στην αισθητική και την ιστορική αξία του χώρου.
•Τη φυσική φύλαξη του μνημείου, με ανθρώπινη παρουσία και όχι πρόχειρα υλικά που προσβάλλουν την εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό.
Η Πορτάρα, επί αιώνες, έστεκε ανοιχτή, αγέρωχη, προσιτή σε όλους, αγκαλιάζοντας κάθε βλέμμα, κάθε άνθρωπο που στεκόταν μπροστά της. Δεν έχει ανάγκη από φράχτες· έχει ανάγκη από σεβασμό.
Η Πορτάρα δεν είναι μια πέτρα πάνω στη θάλασσα. Είναι μια πύλη που μας διδάσκει τι σημαίνει διάρκεια, αντοχή, αξιοπρέπεια.
Ας σταθούμε στο ύψος της.
Η φωνή του Γιώργου Βάλλη εκφράζει πολλούς. Γιατί η Πορτάρα δεν είναι μόνο αρχαία πέτρα είναι σημείο αναφοράς για τον κάθε Ναξιώτη και για κάθε επισκέπτη που στέκεται μπροστά της με δέος.
Είναι η μνήμη, η ταυτότητα και το φως ενός τόπου που δεν αντέχει την ασχήμια ούτε προσωρινά. Η προστασία ενός μνημείου δεν μπορεί να γίνεται σε βάρος της αισθητικής και του σεβασμού που του οφείλουμε.