“Τίποτε δεν μας δίνει τόσο την αίσθηση του άπειρου όσο η βλακεία” , είναι η φράση με την οποία ο Έντεν Φον Χόρβατ μας προλογίζει στο έργο του. Είναι όμως η βλακεία η κινητήριος δύναμη που οδηγεί τους ανθρώπους σε πράξεις απελπισίας;
Στο δάσος της Βιέννης , σε μια Γερμανία που βγαίνει από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο και φορά σιγά σιγά τις ναζιστικές της μπότες προετοιμαζόμενη για τον Β΄, οι ήχοι από τα βαλς του Γιόχαν Στράους συγκρούονται με τη βουή του φασισμού που κατεβαίνει τις όχθες του γαλάζιου Δούναβη.
Γράφει ο Θεόδωρος Δημος
Η παρηκμασμένη κοινωνία της εποχής , με την αμορφωσιά και την θρησκοληψία της , την αμάθεια και την φοβερή αίσθηση ατομισμού , οδηγείται χωρίς να το καταλαβαίνει στο ναζισμό.
Η νεαρή Μαριάννε (Κωνσταντίνα Τάκαλου ) προσπαθεί απελπισμένα να ξεφύγει από την τελματώδη καθημερινότητά της . Ο αρραβώνας που της επιβάλλει ο πατέρας της (Νίκος Χατζόπουλος) με τον νεαρό χασάπη Όσκαρ (Νικόλα Χανακούλα) , δεν φαίνεται να την συγκινεί . Δεν ήταν ποτέ αυτό που ήθελε , αυτό που ονειρευόταν καθισμένη πίσω από τον πάγκο του καταστήματος με τις κούκλες. Η νεανική της παρόρμηση θα την οδηγήσει στην αγκαλιά του Άλφρεντ ( Νίκος Αλεξίου) , του γοητευτικού και μυστηριώδους τυχοδιώκτη που ζει πουλώντας σαγήνη και παίζοντας στον ιππόδρομο . Ο πατέρας της μάταια θα προσπαθήσει να την μεταπείσει , όσο κι αν επιμείνει ( εδώ φαίνεται η κραυγαλέα απουσία της μάνας ως οδηγός στη ζωή της κόρης). Όχι βέβαια γιατί ο Όσκαρ αποτελεί τον ιδανικό παράδειγμα συζύγου , αλλά κυρίως γιατί ως αρραβώνας στηρίχτηκε στις αρχές του ατομισμού και του συμφέροντος ( άλλωστε ‘’ από ένα χασάπικο δεν έχασε ποτέ κανείς’’ ).Αλλά η Μαριάννα , εθελοτυφλώντας , ακολουθεί την κάρδια της ( μα είναι η αφέλεια αυτή που την οδηγεί).Και από το ταξίδι της αυτό με τον Άλφρεντ , το γεμάτο κακουχίες , αποτυχίες και απογοητεύσεις , θα της μείνει στο τέλος μονάχα ένα παιδί , καρπός ενός έρωτα που γεννήθηκε για να πεθάνει νωρίς . Ένα παιδί που κανείς δεν θέλει , παρά μονάχα αυτή . Η γιαγιά ( Σμαράγδα Σμυρναίου ), μοίρα και δικαστής μαζί , σκληρή και αυταρχική , με κώδικες ηθικής που δεν επιτρέπουν « μούλικα» , φροντίζει να ταξιδέψει το παιδί ψηλά στον παράδεισο .Κυνική και απολυτή , το θεωρεί ελάχιστο χρέος για να ξεπλυθεί η ντροπή.
Η Μαριάννε , εξαντλημένη και εξουθενωμένη , αναγκάζεται νομοτελειακά να γυρίσει σ΄αυτό που προσπάθησε (μάταια) να αποφύγει: την αγκαλιά του πρώην αρραβωνιαστικού της , που θα καταφέρει πλέον να εφαρμόσει την αρχή της ‘’πατριαρχίας’’ που τόσο επιζητούσε.
Την καταστροφική τακτική της Μαριάννε ακλουθεί και ο Έριχ (Βασίλης Μαγουλιώτης ) , 19χρονος φοιτητής νομικής , που επισκέπτεται ( μάλλον για διακοπές) τα δάση της Βιέννης. Με μια έπαρση λόγω σπουδών και με ναζιστικά προτάγματα να τον διακατέχουν , αποδεικνύεται μικροπρεπής και αδύναμος. Οι αξίες της καθαρότητας και της ακεραιότητας της Αρίας φυλής , εξανεμίζονται στο βωμό του εφήμερου ερώτα . Ματαιόδοξος στα όρια του βλακώδους , φεύγει μετά από όλα αυτά στην Γερμανία σαν να μην συμβαίνει τίποτα .Ο φασίστας είναι κοντόφθαλμος , και ο Έριχ το αποδεικνύει περίτρανα.
Οι πρωταγωνιστές γίνονται έρμαια των γελοίων αποφάσεών τους. Περιδιαβαίνουν τα δάση της Βιέννης και γίνονται εκείνοι που θα επιτρέψουν στο μαύρο πέπλο του ναζισμού να ρίξει τη σκιά του πάνω τους. Ανήμποροι να αντισταθούν , μένει μόνο να περιμένον. Χαρακτήρες φτηνοί και κίβδηλοι , σε ένα έργο σκοτεινό και βαθύ. Σαρκαστικό ( με στοιχεία κωμωδίας που ίσως υπερβάλλουν ) και κυνικό συνάμα ,να υπενθυμίζει ότι η ημιμάθεια και η βλακεία ( κατά τον Χόρβατ) οδηγούν σε επικίνδυνες ατραπούς.
Στα νερά του γαλάζιου Δούναβη καθρεφτίζεται η κοινωνική και οικονομική κρίση της Πρωσίας , που ετοιμάζεται να σηκώσει το δεξί χέρι ψηλά. Στα μάτια των ηθοποιών , η ασημαντότητα των ανθρώπων. Κι όλα αυτά υπό τους ήχους των βαλς του Γιόχαν Στράους ,στο πιάνο που παίζει ζωντανά στο πίσω μέρος της σκηνής …
Εξαιρετικές συνολικά οι ερμηνείες , κέρδισαν το απλόχερο και παρατεταμένο χειροκρότημα του κοινού.