Η Ελλάδα έχει κρυφά χωριά και μέρη τα οποία δεν είναι τόσο προβεβλημένα παρά το φυσικό τους κάλλος. Ένα από αυτά μάλιστα έχει και μία πολύ μεγάλη ιστορία πίσω του, μιας και ήταν η γενέτειρα του Αθανάσιου Διάκου. Ο λόγος για την Αρτοτίνα που βρίσκεται στην περιοχή των Βαρδουσίων, από τις λιγότερο γνωστές ορεινές περιοχές της χώρας.
Αρτοτίνα: Ταξίδι στην γενέτειρα του Αθανάσιου Διάκου
Η Αρτοτίνα είναι ένα μεγάλο και γεμάτο ομορφιές χωριό. Κάποιοι την χαρακτηρίζουν ως «άτυπη πρωτεύουσα» των βουνοκορφών των Βαρδουσίων. Το ψηλότερο σημείο του χωριού βρίσκεται στα 1.350 μ!
Στην απογραφή του 2001 βρέθηκε να έχει 499 κατοίκους ενώ το 2011 είχε 174..Στα πιο παλιά χρόνια υπήρχαν σχολεία αρρένων και θηλέων, ειρηνοδικείο, σταφίδες και τυρί και φυσικά υπήρχε πληθυσμός νέος και ενεργός. Κατά την επίσκεψή σας εκεί πρέπει οπωσδήποτε να μπείτε στο Λαογραφικό Μουσείο το οποίο ήταν το αρχοντικό οπλαρχηγού Σαφάκα που κτίστηκε το 1810, ανακαινίστηκε το 1860 και το 1975 δόθηκε από τους κληρονόμους του στην κοινότητα για να στεγαστεί το μουσείο. Τα σπίτια του χωριού είναι κυρίως πετρόχτιστα, δίπατα, με κεραμοσκεπές και τα παλιότερα, με παραδοσιακές σκεπές, από σχιστόλιθο (στερφογάλαρα), που οι ντόπιοι τεχνίτες έδιναν το χαρακτηριστικό ύφος της Αρτοτίνας.
Σήμερα στην Αρτοτίνα εκτός από τον ναό του Αγίου Γεωργίου στην πλατεία του χωριού, λειτουργούν ακόμα 14 ξωκλήσια. Υπάρχει ακόμα ενώ και έχει συντηρηθεί το παλαιό κτίριο του σχολείου. όπου σήμερα στεγάζεται το Μουσείο Αθανασίου Διάκου ενώ στην πλατεία έχει στηθεί η προτομή του από το 1930. Στήλες έχουν στηθεί στα σπίτια που γεννήθηκαν ο Διάκος και ο Σκαλτσοδήμος. Ο τάφος του γιου του, Αντρίτσου Σαφάκα, βρίσκεται μπροστά στην εκκλησία της Παναγίας. Λίγο έξω από το χωριό βρίσκεται το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδόμου, σε ένα καταπράσινο τοπίο, στον δρόμο για τη γέφυρα του Ευήνου και τη Γραμμένη Οξιά. Θεωρείται ιστορικό επειδή εκεί μόνασε ο Αθανάσιος Διάκος. Το κελί του που μπορείτε να δείτε σώζεται ανέπαφο. Εκτός όμως από τον Αθανάσιο Διάκο, η Αρτοτίνα, όπως αναφέρει η wikipedia, είναι γενέτειρα και πολλών άλλων οπλαρχηγών και καπεταναίων του 1821, όπως οι Δήμος Σκαλτσάς, Ιωάννης Ρούκης, Ανδρίτσος Σιαφάκας, Γεράντωνος κ.ά. Γι’ αυτό και παλαιότερα το αποκαλούσαν «καπετανοχώρι» της περιοχής.
Η Αρτοτίνα μέσα από τα Βαρδούσια Όρη
Αν έχετε αυτοκίνητο 4Χ4 μπορείτε να κάνετε μια υπέροχη διαδρομή από Αρτοτίνα μέσα από τα Βαρδούσια για τα χωριά Αθανάσιο Διάκο και Μουσουνίτσα. Φυσικά αυτό εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες.
Μια επίσης ωραία διαδρομή για 4Χ4 είναι προς Καρπενήσι από Γραμμένη Οξιά-Γαρδίκι-Πουγκάκια-Βλάχα. Βέβαια, τη Γραμμένη Οξιά μπορείτε να την επισκεφθείτε και με το συμβατικό Ι.Χ.
Αξίζει ακόμα να βρεθείτε στο χωριό στη μεγάλη του γιορτή που είναι στις 29 Αυγούστου, οπότε τελείται Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και επιμνημόσυνη δέηση στον ανδριάντα του Αθανασίου Διάκου μπροστά στο σωζόμενο κελί του. Το βράδυ της ίδιας μέρας κορυφώνονται οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις του χωριού.